วัยผู้ใหญ่  ( ตั้งแต่อายุ 21-40 ปี )
        พฤติกรรมวัยผู้ใหญ่
             - เริ่มแสวงหามิตรสนิทคู่ใจอย่างจริงจัง  (ส่วนมากเพื่อสนิทได้มาจากกาแต่งงาน)
             - คนส่วนมากแต่งงาน มีบทบาทเป็นสามี ภรรยา และพ่อ-แม่ ต้องปรับตัวต่อบทบาทเหล่านี้
             - พัฒนาการทางกายสมบูรณ์ถึงขีดสูงสุด และจะเริ่มลดความเข้มแข็งในตอนท้ายของวัย
             - การตัดสินใจเกี่ยวกับอาชีพ อาจมีการเปลี่ยนแปลงหลายครั้งจนกว่าจะลงตัว
             - รู้จักตนดีขึ้นกว่าวัยรุ่น
             - รู้จักคิดอย่างซับซ้อนขึ้น

วัยชรา (ตั้งแต่อายุ 60 ปีขึ้นไปจนตาย)
        พฤติกรรมวัยชรา
              - สมรรถภาพทางกายเริ่มเสื่อมอย่างเห็นได้ชัดเจน
              - บางคนจะยังมีอนามัยดีและกระฉับกระเฉง ถ้ามีการเตรียมตัวมาด้วยดี
              - สติปัญญาและความจำอาจเริ่มเสื่อม แต่คนที่มีอนามัยดีและรู้จักพัฒนาสติปัญญา-ความจำ ทั้ง       สองสิ่งนี้จะยังคงดำรงอยู่หรือพัฒนาได้อีกต่อไป
              - การเคลื่อนไหวช้าลง
              - ต้องเรียนรู้ที่จะปรับตัวกับการสุญเสียต่างๆ เช่น ความเสื่อมทางพละกำลัง การออกจากงาน           ความเจ็บไข้น้อยลง
              - รู้จักใช้เวลวาว่างอย่างสร้างสรรค์
              - รู้จักปรับตัวต่อการเกษียณอายุสำหรับคนทำงานในระบบเกษียณอายุ
              - ปรับตัวใหม่ต่อสัมพันธ์ระหว่างสามี-ภรรยา
              - ค้นหาความหมายของการดำรงชีวิต
              - เผชิญความตายของผู้ที่เป็นที่รัก
              - เตรียมตัวตายของตนเองอย่างสงบและมีสติ

สิ่งที่เป็นผลต่อการเจริญเติบโตของมนุษย์
          1. พันธุกรรม (Heredity)

                      คือ ลักษณะต่างๆ ทั้งทางกายและทางพฤติกรรมที่ถ่ายทอดจากบรรพ บุรุษสู่ลูกหลาน การถ่ายทอดนี้ผ่านทางเซลล์สืบพันธุ์ของพ่อและแม่ ลักษณะต่างๆ จากพ่อและ แม่จะถ่ายทอดไปสู่ลูกโดยทางเซลล์สืบพันธุ์นี้ ซึ่งเรียกว่า โครโมโซม (Chromosome) สำหรับ มนุษย์จะมีโครโมโซม 23 คู่ หรือ 46 ตัว มีอยู่คู่หนึ่งที่ทำหน้าที่กำหนดเพศหญิงหรือเพศชาย อิทธิพลของพันธุกรรมที่มีต่อมนุษย์ คือ เป็นตัวกำหนดเพศ รูปร่าง ชนิดของโลหิต สีผม ผิว ตา และระดับสติปัญญาเป็นต้น นักจิตวิทยาหลายคน เช่น แอนนาตาซี (Anastasi) ได้กล่าวว่า พันธุกรรมมีอิทธิพลต่อการพัฒนาการของมนุษย์เป็นอย่างมาก โดยเฉพาะอย่างยิ่ง ยีน (Gene) ที่แตกต่างจะเป็นตัวกำหนดให้แต่ละบุคคลมีพัฒนาการที่แตกต่างกัน ส่วนใหญ่แล้วพันธุกรรม จะมีผลต่อพัฒนาการทางด้านร่างกายมากที่สุด
          2. วุฒิภาวะ (Maturation)

                      เป็นกระบวนการเจริญเติบโตและการเปลี่ยนแปลง ที่เกิดขึ้นตามธรรม ชาติของบุคคล โดยไม่ต้องอาศัยการฝึกหัดหรือประสบการณ์ใด ๆ เช่น การยืน การเดิน การวิ่ง การเปล่งเสียง ซึ่งเป็นพื้นฐานตามธรรมชาติของมนุษย์ที่เป็นไปตามปกติเมื่อถึงวัยที่สามารถจะ กระทำได้
          3. การเรียนรู้ (Learning)

                      เป็นพัฒนาการที่เกิดจากประสบการณ์ และการฝึกหัด หรือความสามารถ
ทางทักษะอย่างหนึ่งอย่างใดโดยเฉพาะ ซึ่งจะต้องอาศัยประสบการณ์และการฝึกหัดเป็นพื้นฐาน
สำคัญ ดังนั้นนักจิตวิทยาที่สนใจเรื่องการเรียนรู้ จึงให้ความสำคัญกับเรื่องความพร้อม (Readiness) ว่าเป็นสิ่งสนับสนุนในเรื่องการเรียนรู้เป็นอย่างมาก จากการศึกษาเรื่อง"ความพร้อม"
   นักจิตวิทยาได้แบ่งแนวความคิดออกเป็น 2 กลุ่ม คือ
            ความพร้อมเกิดขึ้นเองตามธรรมชาติ (Natural Readiness Approach) 

                        กลุ่มนี้มีความเห็นว่า ความพร้อมของบุคคลเป็นสิ่งที่เกิดขึ้นเองตามธรรมชาติ เมื่อถึงวัยหรือเมื่อถึงระยะเวลาที่ เหมาะสมที่จะทำกิจกรรมอย่างหนึ่งอย่างใดได้ ดังนั้นในกลุ่มนี้จึงเห็นว่าการทำอะไรก็ตาม ไม่ควรจะเป็น "การเร่ง" เพราะการเร่งจะไม่ทำให้เกิดประโยชน์ใด ๆ ทั้งสิ้น ตรงกันข้าม อาจจะทำให้เกิดผลเสียตามมาคือ ความท้อถอย และความเบื่อหน่าย เป็นต้น
           ความพร้อมเกิดจากการกระตุ้น (Guided Experience Approach) 

                       กลุ่มนี้มีความเห็นตรง ข้ามกับกลุ่มแรก คือ เห็นว่า ความพร้อมนั้นสามารถเร่งให้เกิดขึ้นได้ โดยการกระตุ้นการ แนะนำ การจัดประสบการณ์อันจะก่อให้เกิดเป็นความพร้อมได้โดยตรง โดยเฉพาะอย่าง ยิ่งในช่วงวัยเด็ก ซึ่งจะเป็นวัยที่มีช่วงวิกฤติ (Critical Period) ของการเรียนรู้และการปรับ ตัว เป็นอย่างมาก
            4. สิ่งแวดล้อม (Environment)

                       ได้แก่ สิ่งที่อยู่รอบตัวบุคคลนั้น ๆ ทั้งสิ่งที่มีชีวิตและสิ่งที่ไม่มีชีวิต นอกจากนั้นสิ่งแวดล้อมยังหมายรวมถึงระบบและโครงสร้างต่างๆ ที่มนุษย์ได้สร้างขึ้น เช่น ระบบ ครอบครัว ระบบสังคม ระบบวัฒนธรรม เป็นต้น